• ΆΓΝΩΣΤΕΣ ΓΗΓΕΝΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ •

Το μαλουκάτο είναι μια ανθεκτική λευκή ποικιλία, ελάχιστες φυτεύσεις της οποίας μπορεί κάποιος να συναντήσει σε νησιά του Αιγαίου πελάγους.

Αν και το όνομα παραπέμπει σε λευκό κλώνο της μανδηλαριάς, πιθανότερη είναι η συγγένειά της με την ποικιλία σαββατιανό. Η μανδηλαριά άσπρη (κουντούρα άσπρη) βρίσκεται φυτεμένη σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και στο Αιγαίο.

Η ιστορική αξία της μαύρης κορινθιακής είναι τόσο μεγάλη, όσο και η εμπορική, αφού είναι η βασική ποικιλία που βρίσκεται πίσω από το σημαντικότατο για την Ελλάδα αγροτικό προϊόν της σταφίδας, που αναφέρεται ήδη από την αρχαιότητα σε κείμενα τόσο του Ιπποκράτη όσο και του Αριστοτέλη. Παρότι σχεδόν το 99% της παραγωγής της βρίσκει το δρόμο του σε κάποιο σακουλάκι για σταφίδες, το υπόλοιπο καταλήγει στις φιάλες του διάσημου ερυθρού γλυκού οίνου με την ένδειξη «Μαυροδάφνη Πατρών».
Όλη η βόρεια και η δυτική Πελοπόννησος ζει στους ρυθμούς της μαύρης κορινθιακής. Εκεί, καλλιεργείται σε ελαφριά εδάφη, διαμορφωμένη σε κληματίδες. Συνήθως, κατά τη στιγμή του τρύγου έχει ξεπεράσει τους 15 βαθμούς, ωστόσο, κατά κανόνα λιάζεται για λίγες ημέρες πριν οινοποιηθεί. Με τη νομοθεσία να επιτρέπει τη συμμετοχή της έως και 49% στον οίνο ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών, συντροφεύοντας και συμπληρώνοντας την ποικιλία μαυροδάφνη, πολλοί είναι οι παραγωγοί που τη χρησιμοποιούν λόγω των μαλακών ταννινών, των πλούσιων σακχάρων, αλλά και της καλής της οξύτητας. Το αποτέλεσμα είναι να δίνει νεύρο σε αυτούς τους φημισμένους ενισχυμένους οίνους, αλλά και βελούδινη αίσθηση κατά την παλαίωση.
Μπορεί ο οινοποιητικός ρόλος της μαύρης κορινθιακής να είναι αθόρυβος, είναι όμως πολύ ουσιαστικός, αφού αποτελεί βασικό συστατικό του γνωστότερου ελληνικού επιδόρπιου κρασιού. Έτσι, κάθε φορά που οι αισθήσεις ενός γνώστη του κρασιού μαγεύονται από μια ώριμη Μαυροδάφνη Πατρών, η μαύρη κορινθιακή έχει το δικό της μερίδιο σε αυτή την ξεχωριστή στιγμή.

Η ονομασία της ποικιλίας Μαυρούδι προέρχεται από το σκούρο (μαύρο) χρώμα της φλούδας των ρωγών της, γι’ αυτό και το μαυρούδι χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή σκουρόχρωμων ερυθρών κρασιών, που είναι ωστόσο δυσεύρετα. Είτε μόνο του, είτε σε χαρμάνια, το Μαυρούδι διαθέτει μια ισχυρή προσωπικότητα, που μόνο αδιάφορο δεν θα αφήσει αυτόν που θα το δοκιμάσει. Αντίστροφη της διαθεσιμότητάς του είναι η εξάπλωσή του, αφού συναντάται από τη μια μέχρι την άλλη άκρη της Ελλάδας. Πάντως, τόσο η Πελοπόννησος όσο και η Βόρεια Ελλάδα έχουν να επιδείξουν τα περισσότερα δείγματα της ποικιλίας μαυρούδι. Τα ανεξερεύνητα κρασιά αυτής της ποικιλίας διαθέτουν συνήθως κάπως βαρύ άρωμα, γλυκιά και πλούσια γεύση και αρκετά στιβαρές ταννίνες. Ως εκ τούτου, μια μεσοπρόθεσμη παλαίωση είναι απαραίτητη, προκειμένου να φθάσουν στο απολαυστικότερο σημείο για κατανάλωση. Παρόλο που το Μαυρούδι είναι ακόμη μια Terra Incognita για τον ελληνικό αμπελώνα, τα δείγματα της ποικιλίας αποδεικνύουν πως μπορεί να μεθύσουν τους «ψαγμένους» οινόφιλους, που θα τα φέρουν στο ποτήρι τους, όπως ακριβώς λέγεται πως έκανε και ο πολυμήχανος Οδυσσέας, προσφέροντας κρασί από αυτήν την ποικιλία στον Κύκλωπα!

Ο όρος μαυρούδια προσδιορίζει οικογένεια ερυθρών σταφυλιών, που απαντάται σε ολόκληρη την Ελλάδα. Όπως υποδηλώνει και το όνομα, κοινός τους τόπος είναι η σκουρόχρωμη και πλούσια σε ταννίνες φλούδα των ρωγών τους.

Μοναδικό ανάμεσα στα διάφορα είδη του μοσχάτου, το μοσχάτο Αμβούργου ξεχωρίζει από τις ερυθρωπές ρώγες του. Είναι μία από τις λίγες ποικιλίες που οινοποιούνται και παράλληλα καταναλώνονται ως επιτραπέζιες, γιατί έχει νόστιμο σταφύλι, έτοιμο να σαγηνεύσει με το άρωμά του, αλλά και να συμμετάσχει σε ερυθρά, ροζέ και γλυκά κρασιά. Το μοσχάτο Αμβούργου απαντάται στον αμπελώνα της κεντρικής Ελλάδας και ιδιαίτερα αυτόν του Τυρνάβου, όπου κυριαρχεί. Τα εκρηκτικά και γλυκά αρώματά του, που θυμίζουν εσάνς γαρίφαλου, είναι το μεγάλο ατού της ιδιαίτερης αυτής ποικιλίας. Έτσι, ενώ συνήθως η χαμηλή οξύτητα και οι μαλακές ταννίνες του μοσχάτου Αμβούργου δεν επιτρέπουν εύκολα να σταθεί από μόνο του για την παραγωγή μονοποικιλιακών οίνων, η προσθήκη του σε χαρμάνια είναι θαυματουργή. Αρκεί μια μικρή ποσότητα για να αναστήσει ακόμα και το πλέον άτονο αρωματικά κρασί. Εκεί πάντως που είναι ασυναγώνιστο, είναι στην παραγωγή αποσταγμάτων, με τον άμβυκα να δρα σα μεγεθυντικός φακός των αρετών του. Σπάνιο, ασυνήθιστο και μοντέρνο, το μοσχάτο Αμβούργου μπορεί να ανοίξει τις κλειστές πόρτες των ερυθρών κρασιών σε νέους καταναλωτές, αλλά και να ολοκληρώσει αξέχαστα ένα γεύμα ή ένα δείπνο, με τη μορφή ενός φίνου χωνευτικού ποτού (digestif).

Η αρωματική ποικιλία μοσχάτο Σπίνας καλλιεργείται σε ορεινούς αμπελώνες της Κρήτης. Πιο λεπτόφλουδο από το μοσχάτο άσπρο, δίνει ξηρά, αλλά και γλυκά λευκά κρασιά.

Ιταλικός κλώνος του λευκού λεπτόρωγου μοσχάτου, το μοσχάτο τράνι συμμετέχει σε λευκά ξηρά και γλυκά κρασιά των αιγαιοπελαγίτικων νησιών.

Τα δύο συνθετικά της λέξης –μόσχος και μαύρο– βάζουν κατευθείαν στο ρυθμό της σπάνιας αυτής ποικιλίας τον οινόφιλο-ερευνητή, που δεν την ξέρει και γοητεύεται έτσι από το άγνωστο. Ο ρυθμός αναφέρεται εσκεμμένα, γιατί το υπέροχα παιχνιδιάρικο άρωμα του Μοσχόμαυρου δημιουργεί πραγματικά... χορευτική ατμόσφαιρα, είτε αυτό μετουσιώνεται σε ερυθρά είτε σε ροζέ κρασιά. Παρά τον ευχάριστο χαρακτήρα του, το Μοσχόμαυρο καλλιεργείται σε μικρή έκταση και μάλιστα μόνο στον αμπελώνα της κεντρικής και ΒΔ Ελλάδας. Αν και εμφιαλώνεται δίνοντας και μονοποικιλιακά κρασιά, δεν είναι σπάνια η ανάμειξη αυτής της ποικιλίας με άλλες, όπως είναι το Ξινόμαυρο. Το χρώμα του μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα σκούρο, έρχεται όμως σε απόλυτη αρμονία με το έντονο άρωμά του, που φέρνει στο νου φρέσκα κόκκινα φρούτα, μοσχάτο σταφύλι και γαρίφαλο. Παιχνιδιάρικη, γεμάτη οξύτητα και μαλακές ταννίνες είναι και η γεύση του, γεγονός που προσδίδει μια ανάλαφρη και νεανική παρουσία, που δεν αποκλείεται να ταυτοποιεί και το κοινό που μπορεί να προσελκύσει το σπάνιο Μοσχόμαυρο. Φρέσκο, ευωδιαστό και ευκολόπιοτο, το Μοσχόμαυρο εκφράζει με απόλυτα μοντέρνο τρόπο τα νέα κρασιά της Ελλάδας, που απευθύνονται και σε νέους οινόφιλους, φέρνοντας την παρέα πιο κοντά. Ταυτόχρονα όμως υπενθυμίζει τη μοναδικότητα των οινικών αρωμάτων και γεύσεων της Ελλάδας, μαζί με το μέγεθος της πολυποίκιλης παλέτας οίνων, που εξασφαλίζουν ο ελληνικός αμπελώνας και οι οινοπαραγωγοί του.

Χαμηλή σε οξύτητα λευκή ποικιλία της κεντρικής και της Βόρειας Ελλάδας, το μπατίκι παλαιότερα έδινε σταφύλια για επιτραπέζια χρήση.

Το μπεγλέρι είναι λευκό σταφύλι, που απαντάται σπάνια, στα νησιά του Αιγαίου. Δίνει κρασιά ελαφριά, δροσιστικά και με έντονο άρωμα εσπεριδοειδών, θυμίζοντας κάπως σοβινιόν μπλαν.

Ερυθρό σταφύλι της Βόρειας Ελλάδας, το μπεκιάρι (μπεκάρι) έχει λεπτή φλούδα, που το καθιστά κατάλληλο για την παραγωγή ελαφριών ερυθρών και ροζέ κρασιών.

Σπάνια αρωματική ερυθρή ποικιλία, η μπογιαλαμάδες έχει πλούσιο χρώμα και συναντάται διάσπαρτα φυτεμένη σε κάποιους αμπελώνες της Βόρειας Ελλάδας.