Η Ελλάδα διαθέτει έναν σημαντικό αριθμό παλαιών αμπελώνων που απλώνονται σε διάφορες περιοχές παραγωγής οίνων ΠΟΠ και ΠΓΕ. Από την Αττική και τα παλαιά κύπελλα Σαββατιανού ηλικίας 50+ ετών, έως τις αιωνόβιες «αμπελιές» του Σαντορινιού αμπελώνα που διαμορφώνονται στο μοναδικό σχήμα της κουλούρας, τα περισσότερα από αυτά τα παλαιά αμπέλια κρύβουν μια μεγάλη αμπελογραφική κληρονομιά που είναι μοναδική για τα παγκόσμια δεδομένα.

Σε πιο απομονωμένες περιοχές της χώρας, όπως το νότιο τμήμα της Κρήτης, υπάρχουν παλαιοί αμπελώνες σε μορφή κυπέλλου οι οποίοι έχουν σύνθετες φυτεύσεις ποικιλιών (field-blends). Συχνά πρόκειται για ποικιλίες που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί και που η νέα γένια γενιά Ελλήνων οινοποιών δείχνει πρόθυμη να εξερευνήσει. Στο ορεινό τμήμα της Αχαΐας, στην περιοχή ΠΓΕ Πλαγιές Αιγιαλείας (PGI Slopes of Aigialia) υπάρχει επίσης ένα θησαυρός από «αρχαίες» ποικιλίες αμπέλου που διατηρήθηκαν από παλιούς αμπελουργούς και στις μέρες μας ανακαλύπτονται εξ’ αρχής, προσθέτοντας στην ποικιλομορφία των ελληνικών κρασιών.

Η Κεφαλονιά (Κεφαλονιά) και τα νησιά του Ιονίου (όπως αντίστοιχα του Αιγαίου Πελάγους) φιλοξενούν επίσης μεγάλο αριθμό παλαιών αμπελιών από σπάνιες γηγενείς ποικιλίες αμπέλου. Στις πιο απομακρυσμένες ελληνικές περιοχές η φυλλοξήρα δεν έφτασε και έτσι έχουν διατηρηθεί αρκετά παλιά, αυτόριζα αμπέλια. Σε άλλες περιοχές, όπως η Σαντορίνη ή το Αμύνταιο, λόγω των αμμωδών εδαφών, η φυλλοξήρα δεν μπορεί να επιβιώσει και είναι προστατευμένες εξ΄ολοκλήρου από αυτή. Εκεί που η φυλλοξήρα δεν κατάφερε να επιτεθεί στα αμπέλια, υπάρχει ακόμη σημαντικός αριθμός παλαιών αμπελιών.

Σε πολλές περιπτώσεις τα παλιά αμπέλια προσαρμόζονται τέλεια στο τοπικό τους περιβάλλον. Για παράδειγμα, τα πενηντάχρονα αμπέλια Σαββατιανού στην Αττική είναι εξαιρετικά ανθεκτικά στις ξηρές, θερμές κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Πολύ συχνά, τέτοιοι παλιοί αμπελώνες εμφανίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα ανάμεσα στα διαφορετικά φυτά, συμβάλλοντας στη μεγάλη πολυπλοκότητα και ενισχύοντας την αίσθηση του terroir στα κρασιά.

Ο όρος παλιά αμπέλια, vieilles vignes ή παρόμοιοι όροι, υποδηλώνουν έναν παλιό αμπελώνα σε μια ετικέτα ενός ελληνικού κρασιού. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία περί κρασιών, η χρήση αυτών των όρων στους οίνους ΠΟΠ και ΠΓΕ ισχύει μόνο για αμπελώνες με ελάχιστη ηλικία τα 40 έτη.

Ο όρος της κλιματικής αλλαγής ακούγεται όλο και περισσότερο από τα στόματα των Ελλήνων οινοπαραγωγών. Δεν αφορά μόνο την υπερθέρμανση του πλανήτη αλλά το γεγονός πως αυτή συνοδεύεται από έντονα και επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα που απειλούν την ετήσια παραγωγή τους. Με τόσα πολλά να εξαρτώνται από τα εδάφη, τον προσανατολισμό, το είδος της καλλιεργούμενης ποικιλίας και όλους αυτούς τους παράγοντες που συνιστούν τη λέξη terroir, η επίδραση των καιρικών φαινομένων πάνω στα αμπέλια, στα σταφύλια και στο κρασί μπορεί να είναι τελείως διαφορετική.

Φαίνεται ωστόσο, ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή η δριμύτητα και η ένταση των φαινομένων αποτελούν έναν συνεχόμενο κίνδυνο για τις αμπελοκαλλιέργειες. Αργοπορημένοι παγετοί την άνοιξη, σφοδρό χαλάζι, παρατεταμένη ξηρασία, επικίνδυνοι καύσωνες, ακόμα και πλημμύρες δυσκολεύουν πολύ το έργο, απειλώντας την βιωσιμότητα των καλλιεργητών. Ο συνδυασμός πρώιμων ωριμάνσεων και επικίνδυνων φαινομένων την περίοδο της άνοιξης μειώνει πολύ τον κύκλο ανάπτυξης του σταφυλιού. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάποιες ποικιλίες μελλοντικά θα καταστούν ακατάλληλες για την περιοχή καλλιέργειάς τους. Μπορεί αυτό να οδηγήσει στο γεγονός ότι η Νάουσα στο μέλλον δεν θα μπορεί να καλλιεργήσει Ξινόμαυρο;

Τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα και φαίνεται ότι μάλλον υπάρχει αρκετός δρόμος, (ίσως βέβαια όχι τόσος όσος πιστεύουμε) για να συμβεί κάτι τέτοιο. Φυσικά, το ευτυχές γεγονός είναι ότι η Ελλάδα απέναντι στη σφοδρότητα της κλιματικής αλλαγής έχει αρκετά χαρτιά να παραθέσει, κάτι το οποίο δεν ισχύει για το σύνολο του παγκόσμιου αμπελώνα. Ο πλούτος των γηγενών ποικιλιών είναι ένα από αυτά τα ισχυρά χαρτιά. Αυτές οι ποικιλίες σε μεγάλο βαθμό έχουν εξελιχθεί και καλλιεργούνται σε δύσκολες καιρικές συνθήκες και δείχνουν μεγάλη προσαρμοστικότητα σε συνθήκες όπως για παράδειγμα η υπερβολική ζέστη και η ξηρασία. Αυτή η βιοποικιλότητα είναι μια δραστική λύση απέναντι σε όλες τις προκλήσεις που φέρνει η κλιματική αλλαγή.

Ένα δεύτερο χαρτί της Ελλάδας απέναντι στην κλιματική αλλαγή αποτελεί η ορεινή της τοπογραφία. Ήδη σε ζεστές περιοχές όπως η ΠΓΕ Δράμα (PGI Drama), όπου με την κλιματική αλλαγή το αλκοόλ των κρασιών «εκτοξεύεται» σε πολύ υψηλά επίπεδα χωρίς υποχρεωτικά να προλαβαίνει να επέλθει η φαινολική ωριμότητα των κρασιών, οι παραγωγοί έχουν αρχίζει να μετατοπίζουν τις καλλιέργειές τους σε πιο ορεινά κομμάτια. Έτσι κάποιος μπορεί να βρει πλέον αμπελώνες φυτεμένους στα 900 μέτρα υψόμετρο.

Λέξεις όπως βιωσιμότητα, προστασία του περιβάλλοντος, υπευθυνότητα, ενσυνείδηση ακούγονται όλο και περισσότερο ανάμεσα στις κούβεντες που γίνονται. Με ένα υπέροχο κλίμα και με ανθρώπινη κλίματα παραγωγής, η Ελλάδα μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.