ΠΟΠ Σαντορίνη (PDO Santorini)
Η οριοθετημένη ζώνη παραγωγής οίνων ΠΟΠ Σαντορίνη (PDO Santorini) θεσπίστηκε το 1971 και περιλαμβάνει τα νησιά της Σαντορίνης (Θήρα) και της Θηρασίας.
Η Σαντορίνη διαθέτει έναν από τους παλαιότερους αμπελώνες στον κόσμο ο οποίος έχει τις ρίζες του στα προϊστορικά χρόνια. Το νησί επιδεικνύει συνεχόμενη καλλιεργητική παράδοση τουλάχιστον 3.500 ετών. Ο προϊστορικός αυτός αμπελώνας, καταστράφηκε με τη μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου, γύρω στα 1.650 π.Χ., που εξαφάνισε κάθε ίχνος ανθρώπινης ζωής και φυτικής βλάστησης από το νησί για τρεις αιώνες περίπου. Στο ιδιαίτερο αυτό οικοσύστημα, που έχει έκτοτε δημιουργηθεί, αναπτύσσεται ένας αμπελώνας, πραγματικό μνημείο, που δημιούργησαν από κοινού η φύση και ο άνθρωπος
Οινοπέδιο
Η Σαντορίνη είναι το νοτιότερο νησί από το σύμπλεγμα των Κυκλάδων, στο νότιο Αιγαίο. Σε όλη την έκτασή της υπάρχουν αμπέλια, με τα περισσότερα να βρίσκονται στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού. Μικρές εκτάσεις υπάρχουν και στη γειτονική Θηρασία. Η ζώνη ξεκινά ομαλά από τη θάλασσα και καταλήγει σε πεζούλες μέχρι περίπου τα 300 μέτρα. Το κλίμα της περιοχής είναι τυπικό μεσογειακό με έντονη ηλιοφάνεια, με ζεστά και ξηρά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης ξηρασίας, οι ανάγκες των φυτών σε νερό καλύπτονται από τις ομίχλες που δημιουργούνται από την εξάτμιση της θάλασσας και σκεπάζουν το νησί, ανεβαίνοντας από την καλντέρα. Τη νύχτα, που πέφτουν οι θερμοκρασίες, οι κλιματολογικές συνθήκες γίνονται σχετικά υγρές, με το ηφαιστειογενές έδαφος του νησιού να απορροφά την υγρασία και έτσι να τρέφονται τα αμπέλια. Ο σφοδροί βόρειοι ανέμοι που διαπερνούν το νησί εμποδίζουν τη συσσώρευση υγρασίας πάνω στα σταφύλια κατά την διάρκεια της ημέρας.
Τα εδάφη της Σαντορίνης είναι ηφαιστειακά και αποτελούνται από έναν συνδυασμό βασάλτη, ηφαιστειογενούς τέφρας, άμμου, ελαφρόπετρας, ανδεσίτη και διαφόρων άλλων ηφαιστειακών πετρών. Ο αμπελώνας του ΠΟΠ Σαντορίνη (PDO Santorini) είναι αυτόριζος καθώς το έδαφος είναι αμμώδες με πολύ μικρό ποσοστό αργίλου και έτσι δεν προσβλήθηκε ποτέ από τη φυλλοξήρα. Ο σαντορινιός αμπελώνας είναι ο πιο γηραιός στον Ελλαδικό χώρο και ένας από τους γηραιότερους σε ολόκληρο τον κόσμο. Μερικά αμπέλια μπορεί να έχουν ριζικό σύστημα που ξεπερνάει τα 300 έτη.
Τα πρέμνα διαμορφώνονται σε σχήμα καλαθιών («κουλούρες» ή «αμπελιές»), μέσα στα οποία τα σταφύλια προστατεύονται από τον ήλιο και τους σαρωτικούς ανέμους (μελτέμια) που μαστίζουν το νησί. Ένας δεύτερος παραδοσιακός τρόπος μόρφωσης των πρέμνων είναι το «κουλουράκι», σε μορφή χαμηλού κυπέλλου.
Ποικιλία/ες:
Ξηρά κρασιά: Ασύρτικο τουλάχιστον 85%, Αθήρι, Αηδάνι
Γλυκά κρασιά: Ασύρτικο τουλάχιστον 51%, Αηδάνι, Αθήρι και μικροποσότητες των «ξενόλογων» ποικιλίων Γαϊδουριά, Κατσανό, Μοσχάτο λευκό, Μονεμβασιά, Πλατάνι, Ποταμίσι, Ροδίτης.
Τύποι κρασιών
- Οίνος λευκός ξηρός
- Οίνος γλυκός από λιαστά σταφύλια
- Οίνος γλυκός ενισχυμένος από λιαστά σταφύλια
Το στυλ των κρασιών
Τα ξηρά κρασιά ΠΟΠ Σαντορίνη παράγονται από τουλάχιστον 85% Ασύρτικο, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό συμπληρώνεται από τις ποικιλίες Αθήρι και Αηδάνι σε ποσοστό μέχρι 15%. Πολλά από τα κρασιά όμως παράγονται από 100% Ασύρτικο. Στη ζώνη παράγονται ξηρά λευκά κρασιά που αποτυπώνουν εξαιρετικά την προέλευσή τους και το ιδιαίτερο ηφαιστειακό terroir. Είναι γεμάτα δύναμη, με ορυκτότητα που παραπέμπει στην αλμύρα της θάλασσας και μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης. Αν και δεν είναι αρωματικά, η ορυκτή δομή, το βάθος του φρούτου με κυρίαρχα τα εσπεριδοειδή, η αυστηρότητα, μαζί με τα υψηλά επίπεδα οξύτητας και αλκοόλ, δίνουν στα Ασύρτικα από τη Σαντορίνη την έντονη και ξεχωριστή προσωπικότητά τους. Αρκετές φορές επιλέγεται η ωρίμαση πάνω στις φίνες οινολάσπες και κάποιες φορές σε δρύινα βαρέλια, με σκοπό την παραγωγή κρασιών με πιο κρεμώδες και πλούσιο στυλ. Τα κρασιά έχουν μεγάλη δυνατότητα εξέλιξης στη φιάλη, που σε κάποιες περιπτώσεις αγγίζει ή ξεπερνάει τη δεκαετία, εμφανίζοντας εξαιρετικά σύνθετα αρώματα που παραπέμπουν σε έντονη ορυκτότητα, μέλι, αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς, βότανα και μπαχαρικά.
Η ένδειξη «Νυχτέρι» που αναφέρεται σε φιάλες ΠΟΠ Σαντορίνη, αφορά ξηρούς οίνους που έχουν ελάχιστο φυσικό αλκοολικό τίτλο 13,5% και υποχρεωτική ωρίμαση σε ξύλινα βαρέλια για τουλάχιστον 3 μήνες.
Η ένδειξη «Vinsanto» αφορά επιδόρπιους οίνους και προϋποθέτει υπερώριμα σταφύλια, που έχουν αφεθεί στον ήλιο για να αφυδατωθούν, ώστε να έχουν σάκχαρα τουλάχιστον 370γρ./λ. και υποχρεωτική παλαίωση σε ξύλινα βαρέλια τουλάχιστον για 24 μήνες. Παλαιότεροι οίνοι μπορεί να φέρουν ενδείξεις παλαίωσης στην ετικέτα που είναι 4, 8, 12 κ.ο.κ. ετών. Τα σταφύλια συλλέγονται υπερώριμα και απλώνονται πάνω σε ψάθες στους αμπελώνες και αφήνονται να αφυδατωθούν κάτω από τον ήλιο, συμπυκνώνοντας έτσι τα σάκχαρα, τα αρώματα και τις γεύσεις τους. Τα Vinsanto συγκαταλέγονται ανάμεσα στα καλύτερα επιδόρπια κρασιά όλου του κόσμου. Εμφανίζουν κεχριμπάρι-καφέ χρώμα, είναι υπέροχα γλυκά αλλά ισορροπημένα λόγω της υψηλής οξύτητας, και ιδιαίτερα πολύπλοκα με επίμονα αρώματα και γεύσεις αποξηραμένων φρούτων, μελιού, καραμέλας, καφέ, ξηρών καρπών και μπαχαρικών.