Οι οίνοι ΠΓΕ της Ελλάδας («Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης») περιλαμβάνουν την κατηγορία ελληνικών οίνων «Τοπικοί Οίνοι» και κάποιους από τους οίνους με «Ονομασία κατά Παράδοση». Κατά την ευρωπαϊκή και την ελληνική οινική νομοθεσία οι τοπικοί οίνοι αποτελούν υπο-κατηγορία των επιτραπέζιων και έχουν αναπτυχθεί πολύ, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Θεσπίστηκαν για να ενισχυθούν οι έννοιες της αυθεντικότητας και της τυπικότητας και είχαν εξαρχής το δικαίωμα αναγραφής της χρονιάς της εσοδείας και της ποικιλιακής σύνθεσης, ενώ γι’ αυτούς καθορίζονται τόσο γεωγραφικά όρια, όσο και ποικιλιακές συνθέσεις. Αναλόγως του γεωγραφικού εύρους των ζωνών τους μπορούν να διακριθούν σε 3 επίπεδα:

• Οίνοι ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών)
• Οίνοι ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων (πρώην Νομών)
• Οίνοι ΠΓΕ Περιοχών

Οίνοι ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών)

Οι οίνοι ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών) αποτελούν το ευρύτερο επίπεδο οίνων ΠΓΕ της Ελλάδας. Από τις 9 αμπελουργικές περιφέρειες της χώρας, οίνους ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών)έχουν οι 8 (δεν έχουν τα νησιά του Ιονίου πελάγους). Κατά κανόνα θεσπίζονται λευκοί, ροζέ και ερυθροί οίνοι και αντιστοίχως, ξηροί, ημίξηροι και ημίγλυκοι. Δεν έχουν όμως παραχθεί όλοι αυτοί οι τύποι οίνων, καθώς οι έλληνες οινοπαραγωγοί κινούνται με βάση τους στόχους τους, τα σύγχρονα καταναλωτικά γούστα, τις ανάλογες τάσεις και βέβαια την αμπελοοινική παράδοση της περιοχής τους.

Το σταφύλι για τους οίνους ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών) πρέπει να προέρχεται από ζώνη ή ζώνες οίνων ΠΟΠ της Ελλάδας ή και την περιοχή ή τις περιοχές οίνων ΠΓΕ της εκάστοτε περιφερείας, ενώ μπορούν να οινοποιούνται οπουδήποτε εντός των ορίων της. Οι οίνοι ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών) της Ελλάδας είναι οι ΠΓΕ Αιγαίο, ΠΓΕ Ήπειρος, ΠΓΕ Θεσσαλία, ΠΓΕ Θράκη, ΠΓΕ Κρήτη, ΠΓΕ Μακεδονία, ΠΓΕ Πελοπόννησος και ΠΓΕ Στερεά Ελλάδα.

Οίνοι ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων

Οι οίνοι ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων (πρώην νομών), έχουν γεωγραφικά όρια που περιορίζονται σε αυτά μιας περιφερειακής ενότητας (δηλαδή ενός συγκεκριμένου πρώην νομού της Ελλάδας –σε 2 περιπτώσεις και σε τμήμα ενός πρώην νομού). Το σταφύλι για τους οίνους ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων πρέπει να προέρχεται από τα όρια της περιφερικής ενότητας και η οινοποίησή του να γίνεται εκεί. Δικαίωμα όμως παραγωγής έχουν και τα οινοποιεία που βρίσκονται στις όμορες περιφερειακές ενότητας (πρώην νομούς).

Οι ποικιλιακές συνθέσεις των οίνων ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων είναι κατά κανόνα, πιο αυστηρές και αυτός είναι ένας λόγος που ενίοτε οδηγεί τους έλληνες οινοπαραγωγούς να χρησιμοποιούν τις ευρύτερες ενδείξεις των οίνων ΠΓΕ Διαμερισμάτων (Περιφερειών). Ομοίως, πιο περιορισμένοι είναι και οι τύποι οίνων που μπορούν να παραχθούν σε αυτό το επίπεδο. Οι 37 οίνοι ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων που έχουν θεσμοθετηθεί είναι οι ΠΓΕ Αργολίδα, ΠΓΕ Αρκαδία, ΠΓΕ Αττική, ΠΓΕ Αχαΐα, ΠΓΕ Γρεβενά, ΠΓΕ Δράμα, ΠΓΕ Δωδεκάνησα, ΠΓΕ Έβρος, ΠΓΕ Εύβοια, ΠΓΕ Ζάκυνθος, ΠΓΕ Ηλεία, ΠΓΕ Ημαθία, ΠΓΕ Ηράκλειο, ΠΓΕ Θάσος, ΠΓΕ Θεσσαλονίκη, ΠΓΕ Ιωάννινα, ΠΓΕ Καβάλα, ΠΓΕ Καρδίτσα, ΠΓΕ Καστοριά, ΠΓΕ Κέρκυρα, ΠΓΕ Κοζάνη, ΠΓΕ Κορινθία, ΠΓΕ Κυκλάδες, ΠΓΕ Λακωνία, ΠΓΕ Λασίθι, ΠΓΕ Λέσβος, ΠΓΕ Λευκάδα, ΠΓΕ Μαγνησία, ΠΓΕ Μεσσηνία, ΠΓΕ Πέλλα, ΠΓΕ Πιερία, ΠΓΕ Ρέθυμνο, ΠΓΕ Σέρρες, ΠΓΕ Φλώρινα, ΠΓΕ Χανιά, ΠΓΕ Χαλκιδική και ΠΓΕ Χίος.

 

PGI Area Wines

Οι οίνοι ΠΓΕ Περιοχών αποτελούν το πλέον αυστηρό επίπεδο, από πλευράς γεωγραφικών ορίων. Σε αυτούς, τα όρια κάθε οίνου ΠΓΕ αφορούν τμήμα μίας περιφερειακής ενότητας (πρώην νομού –σε κάποιες περιπτώσεις 2 πρώην νομών) και μερικές φορές τα όρια μίας και μόνο κοινότητας – χωριού. Ποικιλίες και τύποι οίνων καθορίζονται επίσης αυστηρά.

Έχουν θεσμοθετηθεί 58 οίνοι ΠΓΕ Περιοχών σε 28 περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας. Δεν είναι όμως λίγες οι περιπτώσεις που το δικαίωμα χρήσης της ένδειξης έχει, προς το παρόν, ένας και μόνο οινοπαραγωγός, ο οποίος και προκάλεσε τον ορισμό του εν λόγω τοπικού οίνου (σημερινού οίνου ΠΓΕ). Οι οίνοι ΠΓΕ Περιοχών είναι οι ΠΓΕ Άβδηρα, ΠΓΕ Άγιον Όρος, ΠΓΕ Αγορά, ΠΓΕ Αδριανή, ΠΓΕ Ανάβυσσος, ΠΓΕ Βελβεντός, ΠΓΕ Βίλιτσα, ΠΓΕ Βόρειες Πλαγιές Πεντελικού, ΠΓΕ Γεράνια, ΠΓΕ Ελασσόνα, ΠΓΕ Επανομή, ΠΓΕ Θαψανών Πάρου, ΠΓΕ Θήβα, ΠΓΕ Ικαρία, ΠΓΕ Ίλιον, ΠΓΕ Ίσμαρος, ΠΓΕ Κάρυστος, ΠΓΕ Κίσσαμος, ΠΓΕ Κλημέντι, ΠΓΕ Κοιλάδα Αταλάντης, ΠΓΕ Κορωπί, ΠΓΕ Κρανιά, ΠΓΕ Κραννώνας, ΠΓΕ Κως, ΠΓΕ Λετρίνα, ΠΓΕ Ληλάντιο Πεδίο, ΠΓΕ Μαντζαβινάτα, ΠΓΕ Μαρκόπουλο, ΠΓΕ Μαρτίνο, ΠΓΕ Μεταξάτα, ΠΓΕ Μετέωρα, ΠΓΕ Μέτσοβο, ΠΓΕ Νέα Μεσημβρία, ΠΓΕ Οπούντια Λοκρίδας, ΠΓΕ Παγγαίο, ΠΓΕ Παιανία, ΠΓΕ Παλλήνη, ΠΓΕ Παρνασσός, ΠΓΕ Πισάτις, ΠΓΕ Πλαγιές Αιγιαλείας, ΠΓΕ Πλαγιές Αίνου, ΠΓΕ Πλαγιές Αμπέλου, ΠΓΕ Πλαγιές Βερτίσκου, ΠΓΕ Πλαγιές Κιθαιρώνα, ΠΓΕ Πλαγιές Κνημίδας, ΠΓΕ Πλαγιές Πάικου, ΠΓΕ Πλαγιές Πάρνηθας, ΠΓΕ Πλαγιές Πετρωτού, ΠΓΕ Πυλία, ΠΓΕ Ριτσώνα Αυλίδας, ΠΓΕ Σιάτιστα, ΠΓΕ Σιθωνία, ΠΓΕ Σπάτα, ΠΓΕ Σύρος, ΠΓΕ Τεγέα, ΠΓΕ Τριφυλία, ΠΓΕ Τύρναβος και ΠΓΕ Χαλικούνα.

Οίνοι με Ονομασία κατά Παράδοση

Οι οίνοι με Ονομασία κατά Παράδοση συμπεριλαμβάνουν τη βερντέα και τις ρετσίνες.

Η Βερντέα απέκτησε τον τίτλο «Βερντέα, Ονομασία κατά Παράδοση Ζακύνθου» το 1992. Είναι λευκός οίνος που μπορεί να παράγεται μόνο στη Ζάκυνθο (μπορεί, όμως, να εμφιαλώνεται και εκτός Ζακύνθου), υπό καθορισμένες προϋποθέσεις, όπως είναι για παράδειγμα η ποικιλιακή σύνθεση, οι στρεμματικές αποδόσεις κ.ά. Κατά συνέπεια, οι οίνοι που φέρουν αυτόν τον τίτλο εντάσσονται στην κατηγορία των οίνων ΠΓΕ Περιφερειακών Ενοτήτων της Ελλάδας.

Κάποιες ρετσίνες, εκτός από οίνοι με Ονομασία κατά Παράδοση, από το 1979 απέκτησαν το δικαίωμα να φέρουν και γεωγραφική ένδειξη καταγωγής και εντάσσονται πλέον στην κατηγορία των οίνων ΠΓΕ της Ελλάδας. Πρόκειται για τις εξής 3 ρετσίνες με ένδειξη οίνου ΠΓΕ Περιφερειακής Ενότητας (πρώην νομού):

• Ρετσίνα Αττικής
• Ρετσίνα Βοιωτίας
• Ρετσίνα Εύβοιας

Επίσης, 12 ακόμα ρετσίνες μπορούν να φέρουν με ένδειξη Οίνου ΠΓΕ Περιοχής: Ρετσίνα Μεσογείων, Ρετσίνα Κρωπίας ή Κορωπίου, Ρετσίνα Μαρκοπούλου, Ρετσίνα Μεγάρων, Ρετσίνα Παιανίας ή Λιοπεσίου, Ρετσίνα Παλλήνης, Ρετσίνα Πικερμίου, Ρετσίνα Σπάτων, Ρετσίνα Θηβών, Ρετσίνα Γιάλτρων, Ρετσίνα Καρύστου, Ρετσίνα Χαλκίδας.